Liever actief dan passief

De discussie of u al dan niet in actief beheerde beleggingsfondsen moet investeren, woedt al vele jaren. De argumenten van de critici zijn alom bekend:

• actief beheerde fondsen zijn hun geld niet waard
• de fondsbeheerders zijn te duur betaald 
• de fondsbeheerders maken de verkeerde keuzes

Deze critici werpen vaak op dat 80% van de actief beheerde fondsen de benchmark underperformet. Of u in actief beheerde of passieve (trackers, ETF's) moet investeren, hangt af van uw visie op de markten.

Acrtief of passief?
Gaat u ervan uit dat de markten steeds efficiënt zijn, dan moet u in passieve producten investeren en gewoon de marktblootstelling (bèta in het jargon) meepikken.

Gelooft u (zoals ik) dat er op de financiële markten regelmatig inefficiënties opduiken die mits research en een getalenteerde beheerder kunnen worden benut, dan kunt u in actief beheerde fondsen beleggen.

• De voorstanders van passief beleggen argumenteren dat het niet mogelijk is om een index te kloppen en vinden daarom dat u het dan maar beter bij een ETF of tracker houdt.

• De voorstanders van actief beleggen zeggen dat een beheerder met ervaring, kennis en talent op bepaalde markten wel degelijk toegevoegde waarde (alfa in het jargon) kan toevoegen, en dat het gerechtvaardigd is om hogere kosten te betalen voor een dergelijk fonds.

Slechte benchmarks
De keuze voor actief tegenover passief heeft ook te maken met het onderliggende universum. Het is een gegeven dat bepaalde benchmarks niet goed zijn geconstrueerd. Dit wil zeggen dat ze bepaalde sectoren een te zware weging toekennen, terwijl andere niet vertegenwoordigd zijn.

Denkt u maar aan de hoogrentende benchmarks enkele jaren geleden die op een bepaald moment enorm veel telecombedrijven bevatten. Als u dan in een passief beheerd product belegt, dan heeft u alle nadelen van dien.

Hetzelfde geldt voor de samenstelling van obligatie-indexen. Gek genoeg krijgen de landen die de meeste schuld uitgeven, de zwaarste weging in deze indexen voor overheidsobligaties.

Sterke case
Ik vraag me af of het optimaal is om in zulke producten te beleggen. Er is dus zeker nog een sterke case te maken voor actief beheerde beleggingsfondsen. Dat is mijn uitgangspunt. Mits een diepgaand kwantitatief en kwalitatief proces kan je nog steeds de beste beheerders selecteren.

Dat gebeurt op basis van:

• hun trackrecord
• consistentie van de returns
• de cultuur van het huis
• de returns per eenheid risico
• enzoverder

Tracking error
Hoe kunt u bepalen of een fonds actief beheerd is, en wat zijn de kenmerken daarvan? Een van de meest gebruikte concepten binnen de fondsindustrie is de tracking error. Een goede Nederlandse vertaling bestaat er in feite niet voor.

Hiermee wordt een indicatie gegeven van de mate van afwijking tussen het rendement van een beleggingsportefeuille en de waardeontwikkeling van een benchmark.

Indexhuggen
Als het fonds strikt bij de benchmark wordt beheerd, is een tracking error van 0,5% tot 1% te verwachten. Krijgt de vermogensbeheerder wat meer speelruimte en kiest hij voor actief vermogensbeheer, dan zal de tracking error in de richting van 4% tot 5% gaan.

Wat ik niet zo graag zie, is het toepassen van een lage tracking error in combinatie met hoge beheerskosten (1 tot 1,5%) die u redelijkerwijs zou mogen verwachten van een echt actief beheerd fonds. Dit zijn de indexhuggers of indexknuffelaars.

Dit zijn zogezegd actief beheerde fondsen, maar op een of andere manier schurkt de beheerder ervan dicht tegen de samenstelling van de benchmark aan. Hiervoor kunnen verschillende oorzaken zijn:

• De manager krijgt van zijn baas niet de nodige bewegingsvrijheid (vaak zie je dat in grote instellingen die van oorsprong gewoon een bank zijn).
• De manager durft zelf geen carrièrerisico te nemen en is niet zeker van zijn eigen kennis en talent, en neemt daardoor maar kleine afwijkingen tegenover de index.

Wat er ook van zij: zulke fondsen zijn absoluut te vermijden. U betaalt immers voor actief beheer, maar krijgt er quasi-passief beheer voor in de plaats.

Active share
Een betere graadmeter dan de tracking error, is active share. De active share wordt berekend door alle onder- en overwegingen in het fonds tegenover de index op te tellen.

De fondsen die over langere periodes de beste performance optekenen, zijn degene met de hoogste active share, terwijl de tracking error van deze fondsen relatief laag is. Dit wordt steeds meer gebruikt door professionele beleggers die geen boodschap meer hebben aan de tracking error.

Schitterende rendementen
De slotsom is dat een actief beheerd fonds nog steeds zijn merites heeft. Toegegeven, het aantal fondsen dat op lange termijn beter doet dan de index is minder groot dan het aantal underperformers, maar mits een diepgaand selectieproces kan je ze wel selecteren.

De kwaliteit van de beheerder, de consistentie van de returns en de cultuur van de asset manager staan daarbij voorop. Zulke fondsen hebben bewezen dat ze hun aandeelhouders schitterende rendementen kunnen opleveren, en ik zie geen reden om aan te nemen dat zulke topfondsen dat ook in de toekomst niet zouden kunnen doen.

Slim in Fondsen geeft maandelijks het Fondsen Rapport uit, met de beste actief beheerde beleggingsfondsen geselecteerd op basis van rigoureuze criteria. U kunt Slim in Fondsen volgen op Twitter.